Teori Moral Alamiah: Satu Gagasan

(The Natural Moral Theory: An Idea)

Abstrak

Setelah hampir dua abad sarjana Timur khususnya Melayu menggunakan teori Barat, telah timbul beberapa pandangan/kesedaran bahawa kebanyakan teori Barat itu tidak begitu sesuai dengan alam kesusasteraan Melayu. Mulai hujung abad ke 20, beberapa orang sarjana dan pakar sastera di Malaysia, terutamanya, telah memulakan usaha untuk menjana teori sastera dan kritikan. Lebih sepuluh teori sastera dan kritikan telah muncul dalam dunia sastera Melayu. Salah satu daripadanya ialah Pengkaedahan Melayu janaan Prof Dato Dr. Hashim Awang (1998). Teori ini telah diguna pakai oleh beberapa orang mahasiswa dalam kajian tesis, pada peringkat sarjana Muda hingga ke peringkat kedoktoran. Namun begitu, ada beberapa kritikan yang perlu diambil perhatian mengenai teori tersebut yang akhirnya muncullah pemikiran baru untuk mewujudkan teori Moral Alamiah yang berakar daripada prinsip asas Pengkeadahan Melayu itu. Teori ini menekankan pengetahuan dan pengalaman yang terdapat dalam karya sastera, boleh menjadi teladan (mimesis) untuk membijaksanakan manusia. Kedua-duanya merupakan Ilmu dalam karya sastera yang boleh didapati secara langsung ataupun melalui pentakbiran/pentakwilan/pentafsiran penanda dalam karya. Ada unsur mimesis sebagai sebahagian daripada elemen ilmu dalam karya sastera yang menjadi sumber untuk dimanfaatkan. Kewujudan prinsip mimesis di sini bukan berlaku secara satu hala sahaja tetapi secara satu pusingan. Pembaca dapat mengambil iktibar daripada karya sastera yang dibacanya untuk kesejahteraan hidup beragama, bermasyarakat dan bernegara. Pendeknya, karya sastera terkandung di dalanya ilmu dunia dan akhirat yang boleh membentuk minda dan jiwa seseorang pembaca di samping menampilkan unsur keindahannya. 

Kata kunci: pengalaman, pengetahuan, teladan, mimesis, penanda